1.19.2018

ഹദീസിന്റെ പ്രമാണികത ആരോപണങ്ങളും മറുപടികളും(Part 1)



Great Prophecy   >>>>>>>>

അബൂ റാഫിഅ് നിവേദനം :
പ്രവാചകൻ പറഞ്ഞിരിക്കുന്നു :
തിന്നു നിറഞ വയറുമായി ഇരിപ്പിടത്തിൽ
ചാരി ഇരുന്ന് കൊണ്ടു ഞാന് കല്പിച്ചതായ ഒരു കല്പ്പനയോ വിലക്കൊ വരുമ്പോള്
എനിക്കു അറിയില്ല !!

അല്ലാഹുവിന്റെ ഗ്രൻഥത്തില് ഉള്ളത് മാത്രം നാം പിൻപറ്റും എന്ന് പറയുന്ന സുഖലോലുപരെ നിങ്ങളിലാരും കണ്ടുമുട്ടാതിരിക്കട്ടെ :
(Sunan Abu Dawood, Book of Sunnah,
Book 0042 , Hadith 010)
-------------------------------------------------------------------------------------


Question No- 1ഇമാം ബുഹാരി(റ)  6 ലക്ഷം ഹദീസുകളില് നിന്നും വെറും 7000 ഹദീസുകളെ തെരഞ്ഞെടുത്തുള്ളു എന്ന് മുസ്ലീങ്ങള് തന്നെ പറയുന്നു : ചിന്തിക്കുന്നവർക് ദൃഷ്ടാന്തം

6 ലക്ഷം ഹദീസുകളില്  ഇമാം ബുഹാരി(റ) തെരഞ്ഞെടുത്ത 7000 ല് പരം ഹദീസുകള് മാത്രമേ സഹീഹ് ആയി ഉണ്ടായിരുന്നുള്ളൂ എന്ന് ആരെങ്കിലും പറഞാല് അത് അബദ്ധം ആണ്. ഹദീസ് സ്കോളേഴ്സിന്റെ (മുഹദ്ധിസുകൾ)
സാങ്കേതിക ഭാഷയില്...
ഒരു സംഭവം നിവേദനപരമ്പരയോട് (സനദ്) കൂടെ ഉദ്ദരിക്കപ്പെട്ടാല് അത് ഒരു ഹദീസ് ആണ്. അതേ സംഭവം തന്നെ ഡിഫ്രൻഡ് ആയ വ്യത്യസ്തമായ പത്തോ ഇരുപതോ അമ്പതോ നിവേദന പരമ്പരകളിലൂടെ ഉദ്ദരിക്കപ്പെട്ടാല് അത് എല്ലാം 10 , 20 , 50 ഹദീസുകള് ആയാണ് എണ്ണപ്പെടുന്നത്.
ഈ വസ്തുത മനസ്സില് ആക്കിയിട്ട് വേണം ഇമാം ബുഹാരിയുടെ 6 ലക്ഷത്തിന്റെ കണക്കിലേക് പോകാൻ.
പ്രവാചകന്റെ ജീവിത കാലഘട്ടത്തില്
(AD -630)നിന്നും ഇമാം ബുഹാരിയുടെ കാലഘട്ടം (AD -800) ആയപ്പോഴേക്കും പ്രവാചക വചനങ്ങള് എത്ര എത്ര നിവേദകർ എത്ര എത്ര പരമ്പരകളിലൂടെ ഉദ്ദരിച്ചിട്ടുണ്ടാകും എന്ന് ചിന്തിക്കാവുന്നത് അല്ലേ ഉള്ളൂ ? അങ്ങനെ ആയിരക്കണക്കിനു വരുന്ന ഹദീസുകള് നിവേദനം ചെയ്യുന്ന പരമ്പരകളുടെ വ്യത്യാസം അനുസരിച്ച് ലക്ഷങ്ങള് ആയി മാറുന്നത് അല്ഭുതം അല്ലലോ !
ഇങ്ങനെ കിട്ടിയ ഹദീസുകള് ഇമാം ബുഹാരി തന്റെതായ മാനദണ്ഡങ്ങൾ.. ക്രൈറ്റീരിയകള് ഉപയോഗിച്ച് പരിശോധിച്ച ശേഷം അവയില് ഏറ്റവും പരിഗണിനീയമായവയെ മാത്രം തന്റെ
ജാമിഉ സഹീഹിൽ (Sahih Bukhari) ഉള്പ്പെടുത്തുകയാണ് ചെയ്തത് !
നേരത്തെ പറഞ പത്തും ഇരുപതും നിവേദന പരമ്പരയില് നിന്ന് എല്ലാ പരമ്പരയെയും എടുത്ത് ഉദ്ദരിക്കാതെ പരിഗണിനീയമായ ഒരു അഞ്ചൊ പത്തോ പരമ്പരകളെ മാത്രം എടുത്തു എന്ന് അർഥം. അങ്ങനെ വരുമ്പോള് 50 ഹദീസുകള് വരേണ്ടിടത്ത് 20 ഓ 15 ഹദീസുകള് ആയി കുറയും അല്ലോ.... ഈ പ്രക്രിയ തന്നെ ആണ് 6 ലക്ഷത്തില് നിന്നും 7000 ത്തോളം തെരെഞ്ഞെടുത്തു എന്നത് കൊണ്ടു ഉദ്ദേശിക്കുന്നതും !!!


Question No- 2ഇമാം ബുഹാരി(റ) സ്വീകരിക്കാതെ വിട്ട ഹദീസുകളെ ഇമാം മുസ്ലിം(റ)സ്വീകരിച്ചിട്ടുണ്ട് ഇമാം മുസ്ലിം സ്വീകരിക്കാതെ വിട്ടയെ തിർമിദിയെയും ഇബ്ന് മാജയെയും പോലുള്ള ഹദീസ് പണ്ഡിതർ സ്വീകരിച്ചിട്ടുണ്ട് : ഇവർ സ്വീകരിച്ച പലതും ബുഹാരിയും മുസ്ലിമും സ്വീകരിച്ചിട്ടില്ല : ഇതിന്റെ ഒക്കെ അർഥം എന്താണ് ?

യഥാര്ത്ഥത്തില്‍ ഇമാം ബുഹാരിക്കൊ മുസ്ലിമിനോ തങ്ങള് സ്വീകരിച്ച ഹദീസുകള് മാത്രം ആണ് സഹീഹ് അഥവാ പ്രബലമായവ , ബാക്കി ഉള്ള ഹദീസുകള് ഒക്കെ വ്യാജമാണ് കള്ളമാണ് അല്ലെങ്കില് ദുർബലങ്ങളാണ് എന്ന മനോഭാവമോ അവകാശ വാദമോ തന്നെ ഉണ്ടായിരുന്നില്ല.
പിന്നെ നമുക്ക്  എന്താണ് പ്രശ്നം?
ഇമാം ബുഹാരി പറയുന്നത് കാണുക :

"പ്രബലമല്ലാത്ത ഒരൊറ്റ ഹദീസും എന്റെ ഗ്രൻഥത്തില് ഞാന് ഉള്പ്പെടുത്തിയിട്ടില്ല. എന്നാല് പുസ്തകത്തിന്റെ ദൈർഘ്യം ഭയന്ന് പ്രബലമായ ഒട്ടേറെ ഹദീസുകളെ ഞാന് ഒഴിവാക്കിയിട്ടുണ്ട് "
(Tariq al Bagdad , Vol 2 , page 8-9)

"ഞാന് എടുക്കാതെ വിട്ട സഹീഹ് ആയ ഹദീസുകള് ഞാന് സ്വീകരിച്ച ഹദീസുകളെക്കാളും എത്രയോ കൂടുതല് വരും "
(Tahdeeb Al Nawawi , Vol 1 , page 74)

"മാത്രമല്ല എനിക്കു ഒരു ലക്ഷം സഹീഹ് ആയ ഹദീസുകള് ഹൃദ്ധിസ്തമാണ് "
(Taqabat Al Subki , Vol 2 , Page 7)


ഇമാം ബുഹാരി തന്നെ ഇത്ര കൃത്യമായി കാര്യങ്ങള് പറഞിരിക്കുന്നു ! ഇമാം മുസ്ലിമും ഏകദേശം ഇതേ രൂപത്തില് ഈ കാര്യം പ്രസ്താവന നടത്തിയത് ആയി കാണാം .
ഇമാം മുസ്ലിം പറയുന്നു :

"എന്റെ ഗ്രൻഥത്തില് സമാഹരിച്ചിട്ടുള്ള നിവേദനങ്ങളെ സിഹാഹ് എന്ന് ആണ് ഞാന് വിളിക്കുന്നത് : ഞാന് എടുത്തിട്ടില്ലാത്ത നിവേദനങ്ങളെല്ലാം ദഈഫ് (ദുർബലം) ആണെന്ന് ഞാന് ഒരിക്കലും പറയില്ല "
(Shuroothil A'immathil Khamsa -49 )
(ഉദ്ദരണം :
IPH പ്രസിദ്ധീകരിച്ച
സയ്യിദ് അബുൽ അഅ്ലാ മൌദൂദിയുടെ
സുന്നത്തിന്റെ പ്രമാണികത , എന്ന പുസ്തകത്തില് നിന്ന്)


Question No- 3ആയിരക്കണക്കിനു വ്യാജ ഹദീസുകള് ആദ്യ നൂറ്റാണ്ടുകള് മുതലേ നിർമിതമായി തുടങ്ങി!
ഇത് എല്ലാം മുസ്ലീങ്ങള് തന്നെ അംഗീകരിക്കുന്ന കാര്യം ആണ് : എങ്കില് ഹദീസിന് എന്തു പ്രമാണികത ?

ഈ ആയിരക്കണക്കിനു വ്യാജ ഹദീസുകള് എന്തു കൊണ്ടു നിർമിക്കപ്പെട്ടു എന്ന് ചിന്തിക്കുമ്പോള് മനസ്സില് ആകും ഹദീസിന്റെ പ്രമാണികത എന്താണ് എന്ന് :
ആദ്യ നൂറ്റാണ്ടുകള് മുതല് തന്നെ വ്യാജ ഹദീസുകള് നിർമിക്കാൻ തുടങ്ങി എന്ന് വിമർശകർ തന്നെ പറയുമ്പോള്.. ആദ്യ നൂറ്റാണ്ടുകളില് തന്നെ മുസ്ലിങള് പ്രവാചകന്റെ ഹദീസുകളെ പ്രമാണം ആയി കണ്ടിരുന്നു എന്ന് പറയാന് ഇവർ എന്തു കൊണ്ടു ആണ് ചമ്മുന്നത് ? അത് ഇവർക് അംഗീകരിക്കാന് പറ്റില്ല എന്നത് തന്നെ ! വ്യാജം ഉണ്ടാകാൻ കാരണം ഒരു ഒറിജിനല് ഉള്ളത് കൊണ്ടാണല്ലോ !!! പ്രവാചകൻ പറഞ കാര്യങ്ങളെ ആദ്യ കാല സഹാബികള് തന്നെ പ്രമാണ തുല്യമായി അംഗീകരിച്ചു പോന്നത് കൊണ്ടു ആണല്ലോ അതേ പ്രവാചകന്റെ പേരില് തന്നെ ശത്രുക്കുള് തങ്ങളുടെ ആശയങ്ങള് പ്രചരിപ്പിക്കുന്നതിന്
നബി അങ്ങനെ പറഞ്ഞു ഇങ്ങനെ പറഞ്ഞു എന്ന മട്ടില് കള്ള ഹദീസുകള് ചമച്ചത് !!!
ഖുർആൻ മാത്രം ആണ് പ്രമാണം എന്ന് പറഞ്ഞ് നടക്കുന്ന ഹദീസ് നിഷേധികള് ഇതിനെ പറ്റി എന്തു പറയുന്നു ? നല്ല നോട്ടുകള് സമൂഹത്തില് ഉള്ളത് കൊണ്ടു ആണ് അതിന്റെ കള്ള നോട്ടുകള് ഇറങ്ങുന്നത് എന്ന കാര്യം പോലും മനസ്സില് ആക്കാന് ഉള്ള ബോധം നിങ്ങള്ക്ക് ഇല്ലേ ?
നല്ല നോട്ടുകള് ഇല്ലെങ്കില് കള്ള നോട്ടുകള് ഇല്ലാത്ത പോലെ
പ്രവാചക വചനങ്ങള് പ്രമാണം അല്ലായിരുന്നു എങ്കില് കള്ള ഹദീസുകളും ഉണ്ടാകില്ലായിരുന്നു ! പ്രവാചക വചനങ്ങള് പ്രമാണം ആയിരുന്നു എന്ന് ഇത് തെളിയിക്കുന്നു !
മാത്രമല്ല കള്ള നോട്ടുകള് സമൂഹത്തില് കലർന്നത് കൊണ്ടു ഇനി ആരും നോട്ടുകള് എടുക്കരുത് എല്ലാം വലിച്ചു എറിഞ്ഞു കളഞേക്ക് എന്ന് ഒരാള് പറയുന്ന പോലുള്ള വിട്ഡിത്തം ആണ്
വ്യാജ ഹദീസുകള് ഒക്കെ ഉള്ളത് ഇനി ഹദീസേ പ്രമാണം അല്ല എന്ന വാദം !!!


Question No- 4ഹദീസുകള് എഴുതി വെക്കരുത് എന്ന് പ്രവാചകൻ തന്നെ പറഞത് ആയി മുസ്ലീങ്ങള് അംഗീകരിക്കുന്നു : എന്നാല് ഹദീസുകള് എഴുതി വെച്ചു കൊണ്ടു മുസ്ലീങ്ങള് തന്നെ പ്രവാചകനെ ധിക്കരിച്ചു

ഹദീസുകള് എഴുതി വെക്കരുത് എന്ന് പ്രവാചകൻ ആദ്യ കാലഘട്ടതില് പറഞ്ഞു എന്നത് ശരി ആണ് : അതിന്റെ കാരണങ്ങള് എന്തായിരുന്നു എന്ന് പരിശോധിക്കാം.


  1. പ്രവാചകൻ ആദ്യ കാലത്ത് ഹദീസുകള് എഴുതി വെക്കുന്നതാണ് നിരോധിച്ചത് എന്ന് പ്രത്യേകം ശ്രദ്ധിക്കുക: വാമൊഴി (Oral) ആയുള്ള അതിന്റെ സംപ്രേഷണം,  ട്രൻസ്മിഷൻ നിരോധിച്ചിട്ടില്ല! മാത്രമല്ല.. നാവ് കൊണ്ടു അത് വിനിമയം ചെയ്തു കൊള്ളുക : അതിനു വിരോധം ഇല്ല എന്ന് പ്രതേകം പറയുക കൂടി ചെയ്തിട്ടുണ്ട് ! (Sahih Muslim 3004  In-book reference : Book 55, Hadith 92  USC-MSA web (English) reference : Book 42, Hadith 7147)
  2. പ്രവാചകന്റെ ജനതയില് ഭൂരിഭാഗം പേരും നിരക്ഷരർ (Illeterate) ആയിരുന്നു എന്ന വസ്തുത ഓർക്കുക : ഓർമ്മ വഴിയും നാവ് കൊണ്ടും ആണ് അവരുടെ ഇടപാടുകള് ഒക്കെ നടന്നിരുന്നത് ! ഇതില് കുറച്ച് കൂടി പുരോഗമനം ഉള്ള ഖുറൈശി വംശത്തില് പോലും 17 ല് അധികം സാക്ഷരർ (Literate) ഉണ്ടായിരുന്നില്ല എന്നും മെദിനയിലേ അൻസാറുകളില് പെട്ട മുസ്ലികളില് 11 ല് അധികം സാക്ഷരർ ഉണ്ടായിരുന്നില്ല എന്നും എട്ടാം നൂറ്റാണ്ടിലെ ചരിത്രകാരൻ ആയ ബലാദുരി രേഖപ്പെടുത്തുന്നു !!  (ബലാദുരി , ഫുതുഹ് അൽ ബുൽദാൻ , പേജ് 579-583)
  3. എഴുതാൻ കടലാസ് ഇല്ല ! എല്ല് , കല്ല് , ഈത്തപ്പനയോല തുടങ്ങിയവയില് ആണ് എഴുതിയിരുന്നത് ! ഇത്തരം ഒരു സാഹചര്യത്തില് ആണ് പ്രവാചകന്റെ ദൌത്യം ആരംഭിച്ചത് ! അദ്ദേഹത്തിന്റെ ശ്രദ്ധ പ്രഥമമായും ഖുർആനിനെ മറ്റു കലർപ്പുകളില് നിന്ന് എല്ലാം സുരക്ഷിതമാക്കി വെക്കുക എന്നതിലായിരുന്നു  (Abu Zakaria Mohiuddin Yahya Ibn Sharaf al-Nawawi, Sharh, Sahih Muslim, volume 1, page 357 )
  4. എഴുത്തുകാർ ആയി ആളുകള് കുറവ് ആണ് എന്നതിനാല് വഹ്യ് എഴുതി വെക്കുന്നവർ (കുതാബുൽ വഹ്യ്) തന്നെ ഹദീസും എഴുതി വെക്കുക എന്നത് ചില ധാരണ പിശകുകള്ക് ഇടയാക്കും ! ഹദീസും ആയത്തുകളും ആയി കൂടി കലരാൻ സാധ്യ ഉണ്ട് : അല്ലെങ്കില് ചില വചനങ്ങള് ഹദീസോ ആയതോ തുടങ്ങിയ സംശയങള് വരാം ! ഇക്കാരണങളാണ് നബി ആദ്യ കാലങ്ങളില് ഹദീസ് എഴുതി വക്കുക എന്നത് നിരുല്സാപ്പെടുത്തിയത്! (Jonathan Ac Brown “Hadith Muhammed’s Legacy in the Medieval and Modern World” page 21) 

ഈ സാഹചര്യം ഏറെ നാളുകൾ നീണ്ടു നിന്നില്ല.
മദീനയിൽ എത്തി കുറച്ചു കാലം കഴിഞപ്പോൾ സഹാബികൾക്കും അവരുടെ കുഞ്ഞുങ്ങൾകും 
അക്ഷര അഭ്യാസം നൽകാൻ ഉള്ള ഏർപ്പാടുകൾ 
പ്രവാചകൻ തന്നെ ചെയ്തതായി കാണാം. 
ഇസ്ലാമിലെ ആദ്യ യുദ്ധം ആയ ബദ്രിൽ
യുദ്ധ തടവുകാരായി പിടിക്കപ്പെട്ട ശത്രു സൈനികരെ
പലരുടെയും മോചന മൂല്യം ആയി പ്രവാചകൻ
ആവശ്യപെട്ടത് ഓരോരുത്തരും 10 കുട്ടികളെ വീതം 
എഴുത്തും വായനയും പഠിപ്പിക്കുക എന്ന വ്യവസ്ഥയിൽ  ആയിരുന്നു എന്നത് പ്രസിദ്ധമാണല്ലോ. 
അങ്ങനെ ജനങ്ങൾ എഴുത്തും വായനയും 
സിദ്ധിച്ചപ്പോൾ ഹദീസുകൾ രേഖപ്പെടുത്തി 
വെക്കാൻ പ്രവാചകൻ പിന്നീട് അനുവാദം നല്കിയതായി കാണാം. ചില ഹദീസുകൾ കാണുക :


അംർ ഇബ്നുൽ ആസ്വ് നിവേദനം :
പ്രവാചകനിൽ നിന്നും കേൾക്കുന്ന കാര്യങ്ങൾ എല്ലാം ഞാൻ എഴുതി എടുക്കുമായിരുന്നു. 
എന്റെ ഉദ്ദേശം അത് മനപാടമാക്കുക എന്നതായിരുന്നു.
എന്നാൽ ജനങളിൽ ചിലർ അത് നിരോധിച്ചു കൊണ്ട് എന്നോട് പറഞ്ഞു
നീ അല്ലാഹുവിന്റെ പ്രവാചകൻ പറയുന്നത് മുഴുവൻ
എഴുതി എടുക്കുകയോ ?
അദ്ദേഹം ഒരു മനുഷ്യൻ അല്ലയോ? ദുഖത്തിലും സന്തോഷത്തിലും അദ്ദേഹം സംസാരിച്ചു എന്നിരിക്കും.
അതൊക്കെ നിങ്ങൾ എഴുതി വെക്കുകയാണോ?
അങ്ങനെ ഞാൻ എഴുത്ത്‌ നിർത്തി. പിന്നീട് പ്രവാചകനോട് ഈ കാര്യം സൂചിപ്പിച്ചു.
അന്നേരം പ്രവാചകൻ തന്റെ കൈവിരലുകൾ
വായിലേക്ക് ചൂണ്ടിക്കൊണ്ട് പറഞ്ഞു :
എഴുതുക: എന്റെ ആത്മാവ് ആരുടെ കയ്യിൽ ആണോ അവനെ തന്നെയാണ് സത്യം : 
ഇതിൽ നിന്നും സത്യം അല്ലാതെ പുറപ്പെടുകയില്ല.
(Sunan Abi Dawud 3646 
In-book reference : Book 26, Hadith 6 
English translation : Book 25, Hadith 3639)



അബു ഹുറൈറയിൽ നിന്നും നിവേദനം :
മെക്ക വിജയിക്കപ്പെട്ടു.
അദ്ദേഹം പ്രവാചകൻ നിർവഹിച്ച പ്രസംഗം സംബന്ധിച്ച് പറയുന്നു:
അബൂ ഷാഹ് എന്ന് വിളിക്കുന്ന
യമൻകാരനായ ഒരു മനുഷ്യൻ വന്നു പ്രവാചകനോട് ചോദിച്ചു :
അല്ലാഹുവിന്റെ ദൂതരേ :
എനിക്ക് ഇത് (നബി പ്രസംഗത്തിൽ പറഞ്ഞ കാര്യങ്ങൾ)
എഴുതി തരണം!
പ്രവാചകൻ പറഞു: 
അബു ഷാഹിന് അത് എഴുതി നൽകുക. 
(Sunan Abi Dawud 3649 
In-book reference : Book 26, Hadith 8 
English translation : Book 25, Hadith 3641)



അബു ഹുറയ്റയിൽ നിന്നു നിവേദനം :
അൻസാർകളിൽ പെട്ട ഒരാൾ പ്രവാചകനോട്  ചോദിച്ചു:
താങ്കളിൽ നിന്നും ധാരാളം കാര്യങ്ങൾ ഞാൻ കേൾക്കുന്നു. പക്ഷെ ഓറ്മയിൽ വെക്കാൻ സാധിക്കുന്നില്ല. അപ്പോൾ പ്രവാചകൻ പറഞ്ഞു;
നിന്റെ വലതു കയ്യുടെ സഹായം തേടുക;
എഴുതുന്ന പോലെ അദ്ദേഹം ആംഗ്യം കാണിക്കുകയും ചെയ്തു.
(Jami` at-Tirmidhi 2666 
In-book reference : Book 41, Hadith 22 
English translation : Vol. 5, Book 39, Hadith 2666)


ഹമ്മാം ഇബ്നു മുന്ബിഹ് നിവേദനം :
അബു ഹുറയ്റ പറയുന്നു;
സഹാബികളിൽ ആർക്കും എന്നേക്കാൾ അധികം ഹദീസുകൾ കൈവശം ഉണ്ടായിരുന്നില്ല.
അബ്ദുല്ലാഹിബ്നു അംറുബ്നുൽ ആസ്വ്(റ)ന് ഒഴികെ.
അദ്ദേഹം എഴുതി എടുക്കാറുണ്ടായിരുന്നു എന്നതാണ് കാരണം. ഞാൻ എഴുതി എടുക്കാറുണ്ടായിരുന്നില്ല.
(Jami` at-Tirmidhi 2668 
In-book reference : Book 41, Hadith 24 
English translation : Vol. 5, Book 39, Hadith 2668)



നബി(s) പ്രത്യേകം ആയി തന്നിട്ട് ഉള്ള അറിവ് വല്ലതും നിങ്ങളുടെ പക്കൽ ഉണ്ടോ? എന്ന്
അലി ഇബ്നു അബീതാലിബ്(റ) നോട് പലരും
ചോദിക്കാറുണ്ടായിരുന്നു. ഒരിക്കൽ മിമ്പറിൽ വെച്ചും ഈ ചോദ്യം ആവർത്തിക്കപ്പെട്ടു.
അപ്പോൾ അദ്ദേഹം പറഞ്ഞു:
എന്റെ കയ്യിൽ അല്ലാഹുവിന്റെ ഗ്രന്ഥം മാത്രമാണുള്ളത്. പിന്നെ പ്രവാചകനിൽ നിന്നും കേട്ട് എഴുതി വെച്ചതായ ചില നിയമങ്ങൾ ഉണ്ട്.
അനന്തരം ആ എഴുത്തുകൾ അദ്ദേഹം എടുത്തു കാണിച്ചു കൊടുത്തു. 
സകാത്, ശിക്ഷ നടപടികൾ,  മെദീനയിലെ ഹറം സംബന്ധിച്ച നിയമങ്ങൾ ആണ് അതിൽ ഉണ്ടായിരുന്നത്. 
(ബുഖാരി, മുസ്ലിം, അഹ്മദ്, നസാഈ എന്നിവർ വ്യത്യസ്ത പരമ്പരകളിലൂടെ ഇത് റിപ്പോർട്ട്‌ ചെയ്തിട്ടുണ്ട്)
(Sahih al-Bukhari 111 
In-book reference : Book 3, Hadith 53 
USC-MSA web (English) reference : Vol. 1, Book 3, Hadith 111)


Special Courtesy : 
Sayed Abul a'ala Mawdudi (Sunnathinte Pramanikatha)



No comments:

Post a Comment